Licencje Creative Commons

Licencje „Creative Commons” (CC) można stosować w odniesieniu do publikacji wszystkich rodzajów utworów objętych ochroną prawa autorskiego (np. książki, artykuły
w czasopismach, strony internetowe, dane badawcze). Licencje CC pozwalają autorom zachować własne prawa i jednocześnie udostępniać swoją twórczość zainteresowanym. Licencje Creative Commons działają na zasadzie “pewne prawa zastrzeżone” – tzn. właściciel praw autorskich upoważnia użytkownika do korzystania z jego utworu pod pewnymi warunkami, a granice dozwolonego użytku są szersze i wyraźniejsze niż te wytyczone na zasadzie “wszelkie prawa zastrzeżone”.

Na stronie creativecommons.pl znajduje się opis poszczególnych licencji w wersji podstawowej i rozwiniętej oraz formularz umożliwiający wybór właściwej licencji. Składa się on z trzech części: przystępnego podsumowania, tekstu prawnego oraz kodu HTML, który umieścić można na stronie internetowej obok zamieszczonego utworu. Użycie licencji CC jest zwolnione z opłat.

Licencje Creative Commons muszą spełniać przynajmniej jeden z 4 warunków:
• BY – uznanie autorstwa. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać objęty prawem autorskim utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne pod warunkiem, że zostanie przywołane nazwisko autora pierwowzoru.
• NC – użycie niekomercyjne. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać objęty prawem autorskim utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne jedynie do celów niekomercyjnych.
• SA – na tych samych warunkach. Wolno rozprowadzać utwory zależne jedynie na licencji identycznej do tej, na której udostępniono utwór oryginalny.
• ND – bez utworów zależnych. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać utwór jedynie w jego oryginalnej postaci – tworzenie utworów zależnych jest niedozwolone.
“Creative Commons” to 6 wariantów licencji. Tylko dwie licencje CC są wolne: są to CC BY oraz CC BY-SA. Pozostałe są licencjami ograniczającymi prawa użytkownika (np. brak możliwości tworzenia utworów zależnych czy użycie utworu do celów komercyjnych):
• CC BY – Creative Commons Uznanie autorstwa, wolna licencja;
• CC BY-SA – Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach, wolna licencja;
• CC BY-NC – Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne;
• CC BY-ND – Creative Commons Uznanie autorstwa-Bez utworów zależnych;
• CC BY-NC-SA – Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach;
• CC BY-NC-ND – Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych.

Opracowano na podstawie:
1. creativecommons.pl [strona internetowa, dostęp dn. 16.01.2019 r.].
2. prawokultury.pl/kurs/creative-commons [strona internetowa, dostęp dn. 16.01.2019 r.].
3. koed.org.pl/pl/ [strona internetowa, dostęp dn. 16.01.2019 r.].
4. sherpa.ac.uk/romeo/index.php [strona internetowa, dostęp dn. 16.01.2019 r.].
5. v2.sherpa.ac.uk/opendoar/ [strona internetowa, dostęp dn. 16.01.2019 r.].
6. roar.eprints.org/ [strona internetowa, dostęp dn. 16.01.2019 r.].
7. doaj.org [strona internetowa, dostęp dn. 16.01.2019 r.].
8. Otwarty dostęp do publikacji naukowych : kwestie prawne [dokument elektroniczny] / Krzysztof Siewicz. – Warszawa : Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, cop. 2012.
9. Otwarty dostęp [dokument elektroniczny] / Peter Suber ; [przekł. Roman Bogacewicz, Maciej Chojnowski, Wojciech Fenrich, Joanna Kielan, Andrzej Leśniak, Krzysztof Siewicz, Michał Starczewski, Jakub Szprot]. – Warszawa : Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, cop. 2014.
10. Otwarta nauka w Polsce 2014 [dokument elektroniczny] : diagnoza / pod redakcją Jakuba Szprota ; autorzy Andrzej Leśniak, Michael Morys-Twarowski, Krzysztof Siewicz, Michał Starczewski, Lidia Stępińska-Ustasiak, Jakub Szprot. – Warszawa : Wydawnictwa ICM, 2014.
11. Otwarta nauka: prawo autorskie i wolne licencje [dokument elektroniczny] : broszura powstała w ramach szkolenia „Prawo autorskie i wolne licencje w otwartej nauce”, które odbyło się 8 i 14 grudnia 2017 roku w Warszawie / Ewa Majdecka, Katarzyna Strycharz. – Warszawa : Centrum Cyfrowe, 2018.
12. Stępińska-Ustasiak L., Open access to research data and scientific publications. Infos. Zagadnienia społeczno-gospodarcze., 2017, 9(232), 1-4.